Prezentujemy Wam dwadzieścia cztery pomysły na jednodniową wycieczkę samolotem z polskich miast w październiku. Nie będzie Wam potrzebny nocleg, ani większy bagaż... chyba, że planujecie lecieć na zakupy :) Tanimi liniami Ryanair lub Wizzair możecie polecieć na kilka lub kilkanaście godzin do Bolonii, Mediolanu (Bergamo lub Malpensa), Dublina, Londynu, Wiednia,
Wybierzcie się na indonezyjskie Wyspy Sundajskie, jeden z najpiękniejszych regionów w Azji. Jawa to raj dla miłośników historii oraz natury. Odwiedźcie Borobudur, monumentalną stupę z IX wieku, oraz Park Narodowy Bromo-Tengger-Semeru, znany z malowniczych krajobrazów i wulkanów. Przemierzcie Jawę lądem z zachodu na wschód, odkrywając majestatyczne szczyty aktywnych stratowulkanów Bromo
Wrzesień coraz bliżej, czas zatem na przegląd wrześniowych jednodniowych wycieczek samolotem bez noclegu. Tym razem mamy dla Was aż osiemnaście kombinacji lotów z polskich miast! Mamy dla Was loty jednodniowe z Warszawy, Krakowa, Gdańska, Poznania i Katowic. Tanimi liniami Ryanair lub Wizzair możecie polecieć na kilka lub kilkanaście godzin do
Marzycie o urlopie na rajskiej plaży? I to najlepiej takim na już? Nie czekajcie na idealny moment - pakujcie walizki i ruszajcie w podróż do Azji Południowo-Wschodniej, gdzie każdy dzień to nowa przygoda! Mamy dla Was loty w świetnej cenie na pokładzie linii lotniczych KLM oraz Air France, z wylotem
Kochacie bezdroża i pustkowia? Wybierzcie się do Mongolii, kraju miłośników natury i przygód. Kraj ten zachwyca rozległymi stepami, majestatycznymi górami, malowniczymi jeziorami i unikalną kulturą nomadów. Mongolia nie należy do popularnych celów podróży, między innymi z uwagi na wysoki koszt biletów lotniczych. Prezentujemy sposób na dotarcie do Mongolii w relatywnie
Połączcie zwiedzanie stolicy Indii z wizytą w baśniowym Nepalu, gdzie możecie wybrać się na jeden z trekkingów po Himalajach, najwyższym paśmie górskim na świecie zwanym "dachem świata". Mamy dla Was czerwcowe loty z Warszawy do New Delhi na pokładzie linii lotniczych British Airways, a także loty z New Delhi do
Jesteście gotowi na prawdziwą egzotykę i prawdopodobnie najlepsze wakacje w życiu? Mamy przepis na niesamowitą wyprawę, podczas której odwiedzicie Australię, Nową Zelandię oraz archipelag Fidżi! Skorzystajcie z tanich lotów z Budapesztu do Australii i połączcie je z przelotami regionalnymi, aby razem przebyć w powietrzu ponad 41000 kilometrów. Poniżej znajdziecie propozycje
Szukacie egzotycznego raju z turkusowymi wodami, białymi plażami i tętniącą życiem kulturą? Zwiedźcie Góry Błękitne, spróbujcie najlepszej kawy na świecie i poznajcie bogatą historię ojczyzny Boba Marleya! Jesteście gotowi na prawdziwą egzotykę? Jamajka to raj dla miłośników natury - znajdziecie tam bujne lasy tropikalne, wodospady i góry. Wybierzcie się na
Majestatyczne lodowce, wulkaniczne krajobrazy, gejzery tryskające gorącą wodą, kaskadowe wodospady i fiordy zatopione w turkusowej wodzie. Islandia zachwyca każdego miłośnika natury, oferując niespotykane często widoki. Mamy dla Was majowe i czerwcowe terminy lotów do Reykjaviku, dokąd możecie polecieć na pokładzie linii lotniczych Lufthansa. Wyloty w super cenach znajdziecie z Wrocławia,
Armenia (Հայաստան / Hajastan) to niewielki kraj na Kaukazie, graniczący z Gruzją, Azerbejdżanem, Iranem i Turcją. To kraj z bogatą kulturą oraz historią sięgającą czasów prehistorycznych. Znajdziecie w nim kościoły i monastyry z IV wieku n.e., wspaniałą kuchnię, przepiękną naturę.
Językiem urzędowym kraju jest ormiański, ale bez problemu porozmawiacie wszędzie po rosyjsku. Niestety po angielsku będziecie mogli porozmawiać jedynie w głównych atrakcjach turystycznych w Erywaniu.
Walutą Armenii to dram (AMD) – 1 PLN jest wart ok. 120 AMD. Waluty można wymieniać łatwo w licznych kantorach lub wypłacić z bankomatu, prawie w każdej miejscowości. Kartą będziecie mogli zapłacić w dużych marketach, restauracjach oraz hotelach. Niestety w mniejszych miejscowościach jedyną opcją płatności jest zwykle gotówką.
Armenia to nie jest drogi kraj dla turysty z Polski. Ceny są podobne, a czasami niższe niż w Polsce. Przyzwoity pokój wynajmiecie od 60-80 PLN za noc, a za obiad zapłacicie około 30 PLN. Bilety wstępu także są dość tanie, a osoby które chcą zwiedzić muzea w Erywaniu, mogą skorzystać z karty Yerevan Card, w cenie której dostaniecie:
Ceny rozpoczynają od 29 USD / 117 PLN za bilet ważny 24h, aż do 60 USD / 243 PLN za bilet o nielimitowanym czasie.
Z uwagi na przewalutowania, zalecamy korzystanie z aplikacji i karty Curve, lub z bankowych kart walutowych oferujących korzystne kursy walut.
Najłatwiej do Armenii dolecieć z Polski samolotem (np. Polskimi Liniami LOT) na główne lotnisko w Erywaniu (EVN). Drugie, mniejsze lotnisko, na które obecnie można się dostać jedynie do Rosji, znajduje się w miejscowości Giumri Shirak (LWN), oddalonej o 120 km na północ od Erywania.
Drogą lądową możecie do Armenii wjechać pociągiem, który łączy Tbilisi, stolicę Gruzji, z Erywaniem. Pociąg z Tbilisi odjeżdża w dni nieparzyste o 20:20 i dojeżdża do Erywania o 06:55 rano następnego dnia. W drugą stronę pociąg odjeżdża w dni parzyste o 21:30 i w Tbilisi jest o 07:24 rano. Rozkład jazdy znajdziecie tutaj, a po więcej informacji o pociągu międzynarodowym oraz połączeniach międzymiastowych udajcie się na stronę ormiańskich kolei (niestety dostępna jest jedynie po ormiańsku lub rosyjsku). Skład pociągu podzielony jest na trzy klasy: platskartny (bezprzedziałowy wagon z łóżkami do spania), kupiejny (przedział 4-osobowy) oraz CB (przedział 2-osobowy). Wagony są nowe i w każdej klasie znajdziecie gniazdko do ładowania oraz prysznic. Bilety rozpoczynają od 10952 AMD/ 68 GEL/ 92 PLN za platskartny , 16722 AMD/ 104 GEL/ 140 PLN za kupiejny oraz 23072 AMD/ 144 GEL/ 194 PLN za CB. Bilety możecie kupić online.
Z Tbilisi możecie dostać się także bardzo łatwo do Erywania przy pomocy autobusu/marszrutki. Odjeżdżają codziennie (od 9 do 17) niedaleko przystanku metra Avlabari, a w Erywaniu kończą trasę na dworcu autobusowym Kilikia. Czas przejazdu to 6-8h, a cena biletu to 8000 AMD/ 50 GEL/ 67 PLN.
Z Iranu możecie się dostać do Armenii przekraczając przejście Norduz (IR) / Agarak (AM) nad rzeką Araks. Do/Z Norduz można dojechać taksówką z irańskiego miasta Dżolfa a do/z Agarak także taksówką z pobliskiego miasta Meghri.
Między Armenią i Turcją/Azerbejdżanem nie ma żadnego przejścia granicznego i przekraczanie tych granic jest zabronione. Jedyny wyjątek jest lot samolotem z Stambułu do Erywania.
Stolicą Armenii jest Erywań (Երևան / Jerewan), miasto ulokowane w sercu Armenii, dzięki czemu jest ono świetną bazą noclegową do zwiedzania wielu interesujących miejsc i zabytków.
Historia miasta sięga czasów prehistorycznych (3300 r. p.n.e.) kiedy pierwsze osady powstały w miejscu, gdzie obecnie znajduje się dzielnica Shengavit. Erywań uzyskał prawa miejskie dopiero w 1879 roku od cara Rosji Aleksandra II, a stolicą kraju stał się w 19. lipca 1918. roku, kiedy proklamowano utworzenie Demokratycznej Republiki Armenii.
Obecny wygląd miasto zawdzięcza architektowi Aleksandrowi Tamanianowi (jego zdjęcie znajdziecie na banknocie 500 dramów). To właśnie on chciał zmienić małe prowincjonalne miasto w nowoczesną stolicę Armenii. Jego plan urbanistyczny został zatwierdzony dopiero w 1924 roku przez rząd Zakaukaskiej Federacji Socjalistycznej. Miasto zaprojektował z myślą o mieszkańcach, stąd duża ilość parków i szerokie aleje. Dodatkowo z każdego punktu miasta miał rozpościerać się widok na świętą górę Ararat. W jego projektach dominował neoklasycyzm, a do wielu budowli wplótł sporo „narodowych” elementów, np. różowy tuf wulkaniczny i tradycyjne rzeźby dekoracyjne. Najsłynniejsze jego projekty to dom opery im. Spendiariana, plac Republiki oraz Kaskady.
Zwiedzanie rozpoczynamy od serca Erywania, czyli Placu Republiki (Հանրապետության հրապարակ / Hanrapetutian hraparak).
Plac Republiki ma powierzchnię 14 tys. m² i z powodu swojego zaokrąglonego kształtu, z góry przypomina ormiański dywan. To właśnie tam można zobaczyć piękność różowego tufu wulkanicznego na elewacjach siedmiu wielkich budynkach, które otaczają plac. Idąc zgodnie ze wskazówkami zegara, od północy są to:
Przed gmachem muzealnym znajduje się duża fontanna, znana jako „tańcząca fontanna”. W letnie wieczory od godziny 21:30, woda fontanny „tańczy” przy utworach muzyki klasycznej oraz jazzu, rocku i popu.
Na tym placu w 2015. roku odbył się słynny koncert zespołu System Of A Down w setną rocznicę ludobójstwa ormiańskiego, a także demonstracje w 2018. roku w sprawie obalenia premiera Serża Sarkisjana przez Nikola Pasziniana (nota bene, obecnego premiera Armenii).
Kierujemy się na północ, idąc aleją/deptakiem Północnym (Հյուսիսային պողոտա/Hyusisayin poghota). Deptak powstał w 2007. roku (według projektu Tamaniana z 1924. roku) i łączy ze sobą ulicę Abowiana (blisko Placu Republiki) z Operą (Placem Wolności). Wzdłuż niego znajdują się sklepy, a także najdroższe, najbardziej prestiżowe mieszkania i apartamenty, oraz liczne restauracje.
Neoklasyczny budynek na końcu ulicy to Ormiański Narodowy Akademicki Teatr Opery i Baletu im. Aleksandra Spendiaryana z 1933. roku. Obecny wygląd gmachu zawdzięczamy ogromnej rekonstrukcji z 1953. roku. Budynek podzielony jest na dwie części: na salę koncertowa Aram Khatchaturian z 1400 miejscami siedzącymi oraz Narodowy Teatr Opery i Baletu im. Aleksandra Spendiariana z 1200 miejscami siedzącymi. To właśnie w nim słynny kompozytor zaprezentował pierwsze ormiańskie balety, tak jak „Szczęście” lub „Gayane„.
Za teatrem znajduje się kolejna wizytówka Erywania – Kaskady / Կասկադ համալիր. Pierwotną funkcją liczących 572 stopnie kaskad było połączenie centralnej części miasta z jej północną częścią, w jak najbardziej efektowny sposób. Niestety przez lata projekt Tamaniana pozostawał w zapomnieniu, aż do lat 70-tych XX. wieku, kiedy główny architekt Erywania, Dżima Torosian, dostał pozwolenie od władz na zbudowanie kompleksu kaskad. Prace rozpoczęto w 1980. roku, ale zostały przerwane przez brak funduszy wywołany trzęsieniem ziemi w Gyumri (dawny Leninakan) w 1988. roku oraz przez rozpad Związku Radzieckiego. Dopiero w 2001. roku, budowę wznowił ormiański milioner/filantrop z USA Gerard Cafesjan, a prace ukończono w 2009. roku.
Kaskady zostały zbudowane z białego porfiru, a zdobią je rzeźby oraz chaczkary (kamienne płyty z rzeźbionym krzyżem ormiańskim). Cały kompleks podzielony jest na pięć poziomów, na których ulokowane są fontanny (stąd pochodzi nazwa Kaskady). Na ostatnim poziomie znajduje się taras widokowy, z którego rozciąga się widok na Erywań, a przy dobrej pogodzie widać także Ararat.
W 2009 roku, na terenie kompleksu powstało Muzeum Sztuki Cafesjiana, które składa się z dwóch części:
Jeśli kochajcie panoramy, przejdźcie się też do góry, do Parku Zwycięstwa, gdzie dumnie stoi pomnik Matki Armenii.
Obok kaskad znajdują się trzy ciekawe muzea do wyboru: Dom – Muzeum słynnego kompozytora Arama Chaczaturiana, Muzeum i Fundacja piosenkarza Charlesa Aznavoura oraz muzeum które bardzo Wam polecamy, Instytut Matenadaran im. św. Mesropa Masztoca, znany jako Matenadaran.
Instytut Matendaran to miejsce przechowywania ogromnego księgozbioru Katolikosatu Autokefalicznego Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego (odpowiednik Papieża/Arcybiskupa) w Eczmiadzynie, a także rękopisów oraz manuskryptów z których najważniejszym jest Kodeks Eczmiadzyński z VI–VII w., uważany w Armenii za świętość narodową.
Instytut Matendaran jest dumą Ormian, jako skarbnica tradycji narodowej. Zwiedzający mają okazję poznać historię Armenii na podstawie manuskryptów oraz słynnego alfabetu, który został stworzony przez Mesropa Masztoca, którego pomnik stoi dumnie przy wejściu do instytutu. Przy wejściu dostaniemy darmowy audio-przewodnik, z pomocą którego można zapoznać się z historią eksponatów.
Bilety wstępu:
Godziny otwarcia
Na obiad polecamy Wam lokal Lahmajun Gaidz / Լահմաջո Կայծ przy ul. Tumanyan 5. Jest to miejsce specjalizujące się w słynnym wschodnim daniu lahmadżun, potocznie znanym jako pizza ormiańska (w Turcji jako pizza turecka). Jest to bardzo cienkie ciasto z nadzieniem z mielonego mięsa (zazwyczaj wołowiny i baraniny). W Gaidz będziecie mieli okazję spróbować ogromnego wyboru dań ormiańskich, od tradycyjnych do bardzo wyszukanych smaków.
Po obiedzie kierujemy się do słynnej fabryki „koniaku” Ararat. Koniak/brandy Ararat to kolejna duma Armenii. Fabryka powstała w 1887. roku w miejscu dawnej fortecy Erivan, a sławę zawdzięcza wygranej na Paryskiej Wystawie Światowej w 1900. roku. Ararat wygrał nagrodę Grand-Prix i legalnie można było nazywać go koniakiem. Do produkcji używa się jedynie białych ormiańskich winogron i wody źródlanej. Po destylacji koniak leżakuje w beczkach minimum trzy lata.
Codziennie odbywają się wycieczki po muzeum oraz po fabryce Araratu. W ich trakcie można poznać historię trunku, a na końcu urządzana jest także degustacja. Wycieczki po angielsku odbywają się od poniedziałku do piątku, a szczegóły znajdziecie na stronie fabryki. Wycieczka trwa ok. 50 minut, a degustacja ok. 15 minut.
Bilety wstępu:
Na koniec dnia polecamy Wam kolację oraz degustację lokalnych piw kraftowych w browarze Dargett przy ulicy Aram 72.
Erywań możecie także zwiedzić w ramach zorganizowanych wycieczek:
Po śniadaniu kierujemy się do Cicernakaberd. To Kompleks Pamięci Ludobójstwa Ormian / Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիր – jeden z najważniejszych punktów martyrologii ludobójstwa Ormian przez otomańską Turcję w 1915. roku. Z centrum Erywania możecie się tam dostać pieszo (trasa jest dość łatwa a po drodze zobaczycie stadion narodowy oraz rzekę Hrazdan), taksówką Yandex (koszt przejazdu to 900-1200 AMD / 8 – 10 PLN) lub autobusem miejskim za 100 AMD / 0.85 PLN.
W 1965. roku, w pięćdziesięciolecie zbrodni, ludność Erywania zmusiła władze „radzieckiej” Armenii do zbudowania pomnika ku części poległych Ormian. Dwa lata później powstał pomnik na wzgórzu Cicernakaberd, a muzeum otwarto dopiero w 1995. roku.
Cały kompleks Cicernakaberd podzielony jest na trzy części
Μuzeum składa się z 14 sal, na których dowiemy się o historii ludobójstwa: od pierwszych pogromów, które odbyły się w Imperium Osmańskim pod koniec XIX wieku, przez feralny rok 1915., aż po skutki ludobójstwa po jego zakończeniu. Ekspozycja składa się z zapisów audio, video, oraz zdjęć ludzi którzy przetrwali ludobójstwo.
Bilety wstępu:
Godziny otwarcia:
W muzeum obowiązuje całkowity zakaz robienia zdjęć.
Błękitny Meczet w Erywaniu (Կապույտ Մզկիթ / Kapujt myzkit) to jedyny działający meczet w całej Armenii. Powstał w 1765. roku, za czasów panowania Imperium Safawidów, z inicjatywy perskiego gubernatora Hosejna Alego, jako meczet oraz medres (szkoła koraniczna). Był największym z ówczesnych ośmiu meczetów w Erywaniu, a zamknięto go dopiero w 1931. roku, kiedy władze ZSRR przekształciły go w muzeum. Dopiero po ogłoszeniu niepodległości Armenii zaczął pełnić funkcje religijne, a obecny wygląd zawdzięcza odrestaurowaniu w latach 1996-1999 z funduszy irańskich. Jedną z najważniejszych części meczetu jest 24-metrowy minaret oraz dwudziestometrowa kopuła, ozdobione jasno niebieską mozaiką. Przed meczetem rozciąga się ogród, w centralnej części którego znajduje się fontanna. Dookoła meczetu znajdziecie kompleks budynków z biblioteką oraz wystawą ceramiki z Iranu.
Bilety wstępu:
Godziny otwarcia:
Naprzeciwko meczetu znajduje się zabytkowa hala, Hajastan Market, przekształcona w galerię handlową z ogromnym supermarketem Yerevan City. Znajdziecie w niej ogromny wybór win i koniaków (Ararat oraz Noy) w butelkach wielkości od 0.05l aż do kilku litrów, a także pamiątki. Za zakupy będziecie mogli zapłacić kartą.
Jeśli interesuje Was wizyta na „dawnym” bazarze, skierujcie się do Gum Market, oddalonego o 2 km od Niebieskiego Meczetu.
Na obiad polecamy spróbować szaszłyków (chorowac) na BBQ House, a popołudniu skorzystać z oferty opery w Erywaniu. Repertuar możecie sprawdzić online, a ceny biletów zaczynają się od ok. 2000 AMD / 17 PLN.
Wieczór polecamy spędzić w innym sprawdzonym przez nas barze z piwami kraftowymi, Dors craft beers & kitchen.
Z Erywania możecie wybrać się na wiele jednodniowych wycieczek do interesujących miejsc w pobliżu stolicy Armenii. Oto najciekawsze z nich:
Po zwiedzeniu najważniejszych i najciekawszych miejsc w stolicy, w trzecim dniu rozpoczynamy wycieczki poza miasto. Najłatwiej je zorganizować przy pomocy wypożyczonego samochodu, ale można skorzystać z oferty jednego z biur podróży. Możemy polecić sprawdzone biuro One Way Tour, który oferuje ogromny wybór wycieczek jednodniowych z przewodnikami angielskojęzycznymi. Inną opcją jest wynajęcie na cały dzień auta z kierowcą lub skorzystanie z komunikacji publicznej (marszrutek). Ostatnia opcja jest jednak wyraźnie mniej efektywna i nie pozwoli Wam zwiedzić wielu miejsc w ciągu jednego dnia.
Wejście do kościołów i monastyrów jest darmowe, a w okolicy wielu z nich znajdziecie także darmowy parking.
Na początek skierujcie się z Erywania na północ nad Sewan (Սևան), największe jezioro Kaukazu. Oddalone jest około 60 km na północ od stolicy i prowadzi do niego nowa droga asfaltowa.
Od wielu lat Sewan jest głównym zbiornikiem wody dla całego kraju, a od 1978. roku jezioro jest obszarem chronionym jako Sewański Park Narodowy. Występuje w nim 210 gatunków ptaków (w tym mewa armeńska), 36 gatunków ssaków, 18 gatunków gadów oraz 6 gatunków ryb.
Będąc nad jeziorem, warto podjechać parę kilometrów na północ od miasta Sewan do Sewanawank (Klasztor Sewan / Սևանավանք). To zabytkowy ormiański klasztor z IX. wieku, położony na półwyspie Sewan. Zbudowany jest z ciemnego tufu wulkanicznego (przez co potocznie znany jest jako Czarny Klasztor), a według odnalezionych tam inskrypcji, zbudowany został w 874. roku. Inicjatorką kościoła była księżniczka Mariam, córka pierwszego króla Armenii Aszota I. Postanowiła zbudować 30 zespołów kościołów ku pamięci swego męża, księcia Wasaka.
Pierwotnie klasztor położony był na wyspie na jeziorze, ale po spuszczeniu znacznej ilości wody z jeziora przez Józefa Stalina poziom wody się obniżył o ponad 30 metrów, tworząc półwysep. Przed wejściem do klasztoru warto zobaczyć ogromne drewniane drzwi, które pochodzą z XV. wieku. W środku kościoła (zbudowany na planie krzyża greckiego) znajdują się inskrypcje z IX. wieku. Na dziedzińcu znajdziecie liczne chaczkary (w tym unikatowe, wykonane z miejscowego kamienia w kolorze zielonym) oraz ruiny Kościoła Zmartwychwstania, najstarszego obiektu sakralnego, który według legendy założył w roku 305. sam Grzegorz Oświeciciel.
Po zwiedzaniu polecamy przerwę na kawę w jednej z licznych kawiarni z widokiem na jezioro w miejscowości Sewan.
Czterdzieści minut jazdy na północ od Sewanu znajduje się Goszawank (Klasztor Gosza / Գոշավանք), uważany za jeden z najpiękniejszych klasztorów Armenii. Zbudowany został między XII-XIII wiekiem przez ormiańskiego duchowego Mychitara Gosza (stąd imię klasztoru).
Mychitar Gosz był pisarzem, myślicielem i bajkopisarzem, ale jego najważniejsze dzieło to Datastanagirk, czyli kodeks praw z 1184. roku, który obejmował prawo cywilne oraz prawo kanoniczne. Prawo Datastanagirk, oprócz samej Armenii, obowiązywało także w I Rzeczpospolitej w największych skupiskach Ormian czyli we Lwowie i Kamieńcu Podolskim, po dekrecie Króla Zygmunta Starego.
Najpiękniejszą ozdobą klasztoru jest wyjątkowy igiełkowy chaczkar z 1291. roku z misternym ornamentem.
Kolejnym punktem zwiedzania jest położony wśród lasów w pasmie Gór Iczewan, kolejny ważny punkt sakralny Ormian, Klasztor Hagharcin/Հաղարծին. Powstał podczas panowania dynastii Bagratydów, między X. a XIII. wiekiem., w czasach znanych jako Srebrny Wiek Armenii. Kościół Matki Bożej (Surp Astwacacin) pochodzi z roku 1281. roku i jest jednym z ważniejszych zabytków ormiańskiej architektury sakralnej oraz kulturowej. Obok klasztoru znajduje się grobowiec królewskiej rodziny Bagratydów.
W drodze powrotnej do Erywania zatrzymajcie się w miejscowości Dilidżan / Դիլիջան. Miasto położone jest w jednym z bardziej zielonych rejonów Armenii, potocznie nazywanym „ormiańską Szwajcarią”. Dilidżan słynne z wód termalnych, a także doskonale zachowanej architektury.
Pośrodku miasta zlokalizowany jest pomnik upamiętniający jedną z najsłynniejszych radzieckich komedii, Mimino. Obok znajduje się pomnik „przyjaźni kaukaskiej”, który powstał w latach 80-tych XX. wieku.
Warto pospacerować po mieście i skorzystać z lokalnej oferty gastronomicznej przed powrotem do Erywania.
Podobne programowo, profesjonalnie zorganizowane wycieczki z przewodnikiem, znajdziecie także na stronie naszego partnera:
W czwartym dniu proponujemy wybrać się na całodniową wycieczkę na wschód od Erywania, do prowincji Kotajk.
Pierwszym przystankiem będzie jedyny zachowany budynek klasyczny w Armenii, Świątynia w Garni / Գառնու տաճար. Budynek powstał między I i II wiekiem n.e., a na temat jego przeznaczenia krążą dwie teorie. Jedna z nich głosi, że świątynia powstała ku czci bóstwa solnego w mitologii indyjskiej Mitry, a wg drugiej było to mauzoleum rzymskiego króla Armenii Sohaemusa. Wygląd przypomina ateński Partenon/Akropol, z tą różnicą, że Świątynię w Garni zbudowano z miejscowego ciemnego bazaltu, a nie z białego marmuru. Po konwersji Armenii na chrześcijaństwo w czwartym wieku naszej ery, świątynia została przekształcona na letnią siedzibę Chosrowiducht, siostry króla Tridatesa III. Dzięki temu przetrwała okres niszczenia pogańskich świątyń w czasach upowszechniania się chrześcijaństwa w Armenii.
Trzęsienie ziemi w Armenii w 1679 roku zniszczyło budynek i dopiero po przeprowadzeniu na dużą skalę badań archeologicznych oraz rekonstrukcję (w latach 70 XX. wieku), przywrócono mu dawny wygląd.
Ciekawostką jest fakt, że świątynia posłużyła twórcom filmu Podróż Pana Kleksa, jako pałac Magistra Pigularza II.
Jedenaście kilometrów na wschód od Garni zlokalizowany jest zespół klasztorny Geghard / Գեղարդ, znajdujący się na liście Dziedzictwa Kultury UNESCO. Według opowieści, klasztor Geghard został założony przez Grzegorza Oświeciciela w IV. wieku. Cały kompleks schowany jest w górach i obejmuje kościoły oraz grobowce wykute w skale.
Najstarszy z nich to niedokończona kaplica Grzegorza Oświeciciela wykuta w skale. Obecny główny kościół wzniesiony został w 1215. roku i do dziś odbywają się tam msze. Szczególną uwagę warto zwrócić na wykute w skale pomieszczenia takie jak awazan, kaplicę z źródłem wody, a także kaplicę grobową rodziny Proszianów.
Sława klasztoru urosła w czasach średniowiecza, kiedy przechowywane były tam relikwie Włóczni Przeznaczenia oraz szczątki św. Jana i św. Andrzeja. Do dziś fascynująca historia klasztoru przyciąga pielgrzymów zarówno miejscowych oraz zagranicznych. Przed wejściem na teren klasztoru znajdziecie sprzedawców tradycyjnego ormiańskiego ciasta gaty. To okrągły kołacz, nadziewany słodkim farszem. Można go także dostać razem z kawą w pobliskich kawiarniach.
Przed powrotem do Erywania warto odwiedzić jeszcze jedno miejsce, piękny wąwóz Garni, znajdujący się niedaleko świątyni Garni. Najciekawsze punkty wąwozu to ściany dobrze zachowanych bazaltowych kolumn, znanych jako „Symfonia Kamieni”. Zostały one wyrzeźbione przez rzekę Goght oraz średniowieczny most z XI wieku.
Jeśli wolicie zwiedzać pod opieką profesjonalnego przewodnika, skorzystajcie z oferty niedrogich z Erywania do miejsc opisanych powyżej:
Kolejnego, piątego dnia proponujemy wybrać się kawałek dalej z Erywania, do miejscowości Goris. Jeśli poruszacie się wynajętym samochodem, namawiamy do zatrzymania się na noc w właśnie w Goris, co da możliwość odwiedzenia wielu ciekawych miejsc w ciągu dwóch dni. Jeśli nie dysponujecie samochodem, bez problemu znajdziecie jednodniową wycieczkę z biurem podróży, a wieczorem wrócicie do Erywania.
Dzisiejszy pierwszy zabytek, to kolejna wizytówka Armenii i jeden z najsłynniejszych widoków w kraju – klasztor Chor Wirap / Խոր Վիրապ. Głównym atutem tego klasztoru jest lokalizacja. Znajduje się niedaleko granicy z Turcją i przy dobrej pogodzie spod klasztoru zobaczycie w pełnej okazałości świętą górę Ormian, Ararat. To właśnie ten klasztor znajdziecie na licznych okładkach przewodników oraz w ofertach biur podróży.
Klasztor pochodzi z XVII. wieku, a zbudowano go w miejscu gdzie król Armenii Tiridates III uwięził w III. wieku Grzegorza Oświeciciela. Do dziś turyści mogą odwiedzić celę Grzegorza Oświeciciela, który przeżył tam w niewoli 13 lat, a po uleczeniu króla Tiridatesa III stał się pierwszym katolikosem (odpowiednik papieża) Armenii.
Z kościoła rozciąga się także widok na rzekę Araks, która stanowi naturalną granicę Armenii z Turcją oraz Iranem.
Niedaleko Chor Wirap, znajduje się winiarska wieś Areni / Արենի, która jest dość ważnym punktem kaukaskiej enoturystyki. Mieszkańcy Areni i okolic zajmują się winiarstwem prawie 6 tysięcy lat, a Armenia razem z Gruzją są pionierami produkcji tego trunku na świecie. Dziś Areni to to ormiańskie centrum wina oraz upraw winorośli. Znajdziecie tam ponad 20 dużych winnic, oferujących zwiedzanie i degustacje, a także sprzedawców z małych (prywatnych) winnic oferujących swoje wino w plastikowych butelkach po Coca-Coli.
Będąc w Areni, warto także spróbować wina owocowego (zazwyczaj z granatu), oghi (okowitę z owoców, polecamy z morwy) oraz świeżych/suszonych moreli i brzoskwiń.
Kolejnym puntem dnia będzie wizyta w przypominającym jordańską Petrę, schowanym w środku gór, klasztorze Norawank / Նորավանք z XIII wieku. Klasztor charakteryzuje się elewacją w różnych odcieniach czerwieni, a powstał w 1205 roku na miejscu dawnego klasztoru św. Jana Chrzciciela z IX. wieku. Głównym zabytkiem jest świątynia Matki Bożej (znana także jako Burtelaszen) która została wzniesiona przez mistrza Momika (autor wielu chaczkarów i płaskorzeźb) w pierwszej połowie XIV. wieku. Zwiedzając wnętrze kościoła warto zwrócić uwagę na płaskorzeźby oraz schody prowadzące na pierwsze piętro.
Jeśli podróżujecie samochodem, skierujcie się na południe, do ostatniego punktu dnia oraz miejsca noclegu, czyli Goris/Գորիս. Miasto to jest świetnym punktem wypadowym do dalszego zwiedzania regionu. Jest dość kompaktowe, a większość atrakcji znajduje się niedaleko centrum. Warto odwiedzić kościół św. Grzegorza Oświeciciela, pooglądać stare budownictwo w mieście, lub wybrać się na spacer po jednym z wielu szlaków u podnóża gór, skąd roztacza się panorama na Stary oraz Nowy Goris.
Jeśli interesują Was inne ciekawe okoliczne destynacje poza Armenią, z Goris można się dostać do Górskiego Karabachu przy pomocy marszrutki kursującej raz dziennie o 10:30, z okolic hotelu Syunik. Niestety w 2022 roku granica pozostawała zamknięta dla obcokrajowców.
Z Goris możecie także pojechać na granicę z Iranem – marszrutką dostaniecie się do miasta Kapan, gdzie odbywa się szybka przesiadka do przygranicznego Meghri.
Jeśli nie planujecie wypożyczać samochodu w Armenii, najprościej skorzystać jest z oferty jednego z profesjonalnych biur podróży i wybrać się na jednodniową wycieczkę:
W ostatnim dniu odwiedźcie jedną z pereł architektury sakralnej Armenii, Klasztor Tatev/Վանք. Najlepiej i najwygodniej to zrobić w ramach jednodniowej wycieczki z Goris, jako że oba miejsca są oddalone od siebie o zaledwie 35 kilometrów. Jeśli nie dysponujecie samochodem, możecie skorzystać z prywatnej taksówki lub marszrutki, albo skorzystać z oferty profesjonalnego biura podróży (nasze rekomendacje znajdziecie poniżej).
Obok Tateva znajduje się kolejna atrakcja regionu, czyli Wings of Tatev. Jest to najdłuższa kolejka linowa świata, o długości 5752 metrów. Łączy ona dolną stację Halidzor z klasztorem Tatew, a przejazd trwa 12 minut. Dla porównania, przejazd autem przez usianą serpentynami dolinę trwa ok. 30-40 minut). Kolejka łączy dwie krawędzie kanionu i wąwozu rzeki Worotan, a z wagoników będziecie mogli podziwiać piękna panoramę całego kanionu. Przy dobrej pogodzie zobaczyć można także szczyty Gór Karabaskich.
Bilety na kolejkę można kupić online lub w kasie na miejscu.
Ceny biletów – od 1 marca do 30 listopada (wysoki sezon):
Ceny biletów – od 1 grudnia do 28/29 lutego (niski sezon)
Aktualne godziny kursowania kolejki możecie sprawdzić online.
Klasztor Tatev został zbudowany na krawędzi kanionu, na wysokości niemal 1500 metrów na poziomem morza. Początki budowy klasztoru sięgają IX. wieku naszej ery, a „złotym wiekiem” klasztoru był przełom XIV. i XV. wieku, kiedy na jego terenie powstał Uniwersytet Tatev, jeden z najważniejszych ośrodków religijnych, artystycznych i edukacyjnych średniowiecznej Armenii. Ogromna ilość rękopisów, które możecie zobaczyć we wspomnianym już Instytucie Matenadaran w Erywaniu powstała właśnie tam, niestety wiele z nich nie przetrwało do dziś.
Niestety do dzisiejszych czasów nie przetrwał żaden z istniejących tam kościołów z IX. wieku. Większość budowli jakie można zobaczyć tam obecnie, to rezultat wielokrotnych rekonstrukcji po licznych atakach Turków Seldżuckich, Mongołów oraz Persów.
Trzęsienie ziemi w 1931. roku spowodowało, że klasztor stracił swoje znaczenie i połączony został z erywańską diecezją. Po uzyskaniu niepodległości przez Armenię, rozpoczęto kolejne prace mające na celu odrestaurowanie monastyru. W 1995. roku Klasztor Tatev został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, razem z kompleksem pustelników Tatewi Anapat znajdujący się w dolinie rzeki.
Obecnie można zwiedzać trzy kościoły na terenie klasztoru: cerkiew św. Piotra i Pawła (zbudowana w 895 – 906. roku), cerkiew św. Grzegorza Oświeciela (z X. wieku) oraz cerkiew Matki Boskiej (z początku XI. wieku).
W środku klasztoru, znajduje się gawazan, czyli „tańcząca kolumna” z X. wieku. Liczy ona osiem metrów i przed wiekami pełniła rolę sejsmografu, ostrzegając przed zbliżającymi się trzęsieniami ziemi. Dzięki swojej konstrukcji, gawazan odchyla się przy choćby delikatnym ruchu tektonicznym, robiąc przy tym hałas).
Mając więcej czasu, warto pojechać kolejką tylko w jedną stronę a następnie pieszo wrócić szlakiem pokonując kanion przez Przełęcz Worotana. Po drodze zobaczycie liczne wodospady, wspomniany kompleks pustelników (Tatew Anapat), oraz Klasztor Tatev z innej perspektywy.
Po zwiedzaniu warto zarezerwować ok. 4-5 godzin na powrót samochodem do Erywania.
Najciekawsze jednodniowe wycieczki z Erywania do ciekawych miejsc w południowej części Armenii:
Używasz polskiej karty za granicą? Możesz tracić nawet 10% lub więcej na przewalutowaniach!
Dzięki Curve za swoje wydatki za granicą zapłacisz wg jednych z najkorzystniejszych kursów walut na świecie, a dołączając teraz otrzymasz 10 GBP (ok. 50 PLN) w prezencie po pierwszej transakcji!
