Plan zwiedzania Lesbos – Grecka stolica ouzo i przepysznych przystawek

Dzień 1

Stolica Lesbos, Mytilene, to dość nieduże miasto i bez problemu zwiedzicie je w jeden dzień.

Pierwsze ślady osadnictwa na terenach dzisiejszego Mytilene szacuje się na X. wiek p.n.e., co daje miastu tytuł jednego z najstarszych na świecie. Przez wieki liczne panowały tam różne mocarstwa, między innymi Bizancjum, rodzina Gattilusio z Genui oraz Tureccy Ottomani. Dziś spacerując po mieście można zobaczyć pozostałości z tamtych czasów.

Spacer rozpoczynamy po śniadaniu, z portu dla małych statków i kutrów, aby zwiedzić jeden z najsłynniejszych kościołów tego regionu – Agios Therapon (ναός Αγιος Θεράπων). Zlokalizowany jest paręset metrów od portu, a jego charakterystyczną kopułę można dostrzec z daleka.

Kościół został zbudowany w 1935 roku przez lokalnego architekta Argyrisa Adalisa i ozdobiony przez Nikolasa Kesanlisa. Co niedzielę przyciąga licznych pielgrzymów na poranną mszę. Zaraz obok znajduje się Muzeum Religii (Θρησκευτικό μουσείο) z ogromnym zbiorem ikon z postaciami świętych. Niektóre z nich namalowane zostały w stylu barokowym i nie przypominają tych, które znamy ze wschodnich kresów Europy lub z Bizancjum.

Wejście do kościoła i muzeum jest bezpłatne.

Idąc wzdłuż portu kierujemy się do głównego deptaka Mytilene, czyli do handlowej ulicy Ermou. Na niej zlokalizowane są liczne sklepy z lokalnymi produktami oraz rękodziełem. Ale przed wejściem na ulicę Ermou warto zobaczyć graffiti, które powstało ku czci Safony. Ta najsłynniejsza poetka starożytnej Grecji żyła na Lesbos na przełomie VII. i VI. wieku p.n.e.

Na końcu ulicy Ermou znajduje się najstarszy kościół na wyspie, zbudowany pod koniec XVI wieku kościół świętego Athanasiosa (Ναός Αγίου Αθανασίου). Warto wejść do środka (poza godzinami kiedy odbywa się msza), aby zobaczyć przepiękne post-bizantyjskie drewniane rzeźby z 1700. roku, uważane za najpiękniejsze w tym regionie Grecji.

Zaraz obok kościoła zobaczycie pozostałości z czasów osmańskich. Nowy Meczet (Yeni Cami/Γενί Τζαμί) zbudowany został w 1825 roku i działał aż do 1923 roku, kiedy ostatni muzułmanie zostali deportowani z wyspy. Niestety cały kompleks popadł w ruinę, po tym jak w latach 70-tych XX. wieku został zniszczony przez Juntę czarnych pułkowników. Od 2018 roku podlega Ministerstwu Kultury i stopniowo jest restaurowany razem z pobliską szkołą muzułmańską (madras) oraz łaźniami Carsi Hammam, które dziś służą jako miejscowa galeria.

Idąc ulicą do końca, dotrzecie nad morze oraz do parku z pomnikiem poświęconym ludziom, którzy zginęli lub musieli uciekać po utraceniu greckich terenów w Turcji (Smyrna i Aiwali) w 1922 roku.

Po prawej stronie od pomnika znajduje się Zamek/Forteca Mytilene (Κάστρο/Φρούριο της Μυτιλήνης), zbudowany na miejscu dawnego akropolu i fortecy bizantyjskiej z VI. wieku. Dzisiejszy wygląd zawdzięcza genueńczykowi Franciszkowi I Gattilusio, władcy Lesbos w XIV. wieku, a także Otomanom, którzy używali zamku jako fortecy aż do końca ich panowania w 1912. roku, kiedy wyspa Lesbos przyłączyła się do Grecji.

Dziś spacerując po zamku można zobaczyć zachowane jedynie nieliczne budynki, takie jak łaźnia (hamam), święta szkoła (medresa) oraz szpital. Niestety większość fortecy została zdewastowana po 1912. roku, kiedy miejscowi używali cegieł do zbudowania domów dla uchodźców z Smyrni.

Godziny otwarcia fortecy:

• Codziennie (oprócz wtorku) od 08:30 do 15:30

Bilety wstępu:

• Normalny: 3 EUR / 13 PLN
• Seniorzy, uczniowie szkół i studenci spoza UE: 2 EUR / 9 PLN
• Dzieci do 18 roku życia, studenci i uczniowie szkół w UE oraz osoby niepełnosprawne – wejście darmowe
• Darmowe wejście: 6 marca, 18 kwietnia, 18 maja, ostatni weekend września, 28 października, pierwsze niedziela miesiąca od 1 listopada do 31 marca

Po zwiedzeniu zamku warto pospacerować po lesie Tsamakia, skąd roztacza się widok na morze oraz na pobliskie wybrzeże Turcji. To także dobra chwila na szybki obiad, na przykład w kafejce/ouzeri Koutsomitis.

Po obiedzie, przed kontynuacją spaceru, warto odwiedzić jedną z pobliskich knajpek znajdujących się przy porcie. Wypijecie tam dobrą kawy, lub spróbujecie lokalnego wina bądź piwa kraftowego z Mytilene (browar Sigri to browar z Lesbos). Największy wybór lokalnego alkoholu znajdziecie w sklepie Kava Kelari na obrzeżach miasta.

Nieopodal znajduje się Statua Wolności (Αγαλμα της Ελυθερίας), zlokalizowana w miejscu dawnej fortecy Kasteli, dokładnie przy wejściu do portu. Powstała w latach 30-tych XX. wieku na cześć Greków poległych w trakcie I. oraz II. Wojny Światowej.

Czas przed zachodem słońca warto przeznaczyć na eksplorację lokalnej architektury spacerując uliczkami miasta lub w okolicy portu – niemal wszędzie znajdziecie coś ciekawego, dobrze zatem odwiedzić każdą możliwą uliczkę.

Na kolację polecamy Wam położoną przy samym morzu, niedaleko ruin zamku, tawernę Refenes. W menu znajdziecie liczne lokalne produkty, w tym:

• Jeden z lokalnych przysmaków – owczy ser Ladotyri Mytilinis (Λαδοτύρι Μυτιλήνης), który zachowany jest w oliwie
• Krewetki/małże saganaki (garides/mydia saganaki – γαρίδες/μυδια σαγανάκι ), podawane w sosie pomidorowym doprawionym serem, ouzo i przyprawami
• Sfugato (σφουγγάτο) – suflet z cukinii z serem
• Kolokytholoulouda (κολοκυθολούλουδα) – kwiaty cukinii nadziewane serami i przyprawami
• Gkiouzlemedes (γκιουζλεμέδες) – ciasto serowe z domowym filo
• Owoce morza i świeże ryby
• Ouzo

Za jedzenie i przystawki (większość to owoce morza) dla trzech osób oraz 0.5 litra ouzo trzeba zapłacić około 60 EUR / 260 PLN.

Dzień 2

Drugiego dnia udajcie się do drugiego co do wielkości miast Lesbos, Plomari (Πλωμάρι). Oddalone o 40 km od stolicy wyspy miasto jest słynne z produkcji ouzo. Można tam dojechać autem lub jeszcze wygodniej autobusem dalekobieżnym (ΚΤΕΛ), dzięki czemu każdy (nawet kierowca) będzie mógł wziąć udział w degustacji.

Autobusy odjeżdżają z centrum Mytilene. W tygodniu znajdziecie parę kursów dziennie, w sobotę dwa, a w niedzielę jeden – kierujcie się w kierunku Plomari (Πλωμάρι). Rozkład jazdy znajdziecie tutaj.

Polecamy wam kupić bilety na trasę Mytilini – Plagia za 4 EUR / 17 PLN lub dziecięcy za 2 EUR / 9 PLN i powrót z Plomari (chcąc wrócić tego samego dnia) za 5 EUR / 22 PLN lub dziecięcy za 2 EUR / 9 PLN.

W miejscowości Plagia (Πλαγιά) znajdziecie pierwszą atrakcję dnia, muzeum Świat Ouzo (Μουσείο Ούζου: Ο Κόσμος του Ούζου) destylarni Plomari, firmy która jest w 100% grecka, a ich ouzo uważane jest za jedno z najlepszych w kraju.

Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem, w jednym z dwóch języków: greckim lub angielskim. Rozpoczyna się od oglądnięcia filmu, z którego dowiecie się o historii ouzo Plomari oraz roli, jakie odegrało miasto Plomari w produkcji ouzo.

Dowiecie się, że prawie wszystkie składniki do produkcji ouzo pochodzą lokalnie z wyspy. Anyż z wioski Liswori, miękka woda z pobliskiej rzeki Sedunta, sól z wioski Kalloni, koper włoski z wyspy Eubea, a mastika z wyspy Chios. Proporcje składników pozostają ściśle chronioną tajemnicą zakładu.

Po zakończeniu filmu rozpoczyna się wycieczka po fabryce, rozpoczynając od muzeum. Wystawione są tam wszystkie nagrody, które Isidoros Arwanitis wygrał w licznych konkursach. Zobaczycie też różne butelki, jakie były używane od 1894 roku aż do dziś.

W trakcje zwiedzania destylarni poznacie cały proces produkcji ouzo. Od dodawania i dobierania składników, przez destylację, aż do butelkowania i kontroli jakości.

Do podwójnego destylowania używana jest niezmiennie  od stu lat ta sama metoda. W osiemnastu tradycyjnych kadziach ouzo destyluje się przez cały tydzień (od poniedziałku do piątku), po 12 godzin dziennie, tak aby końcowy produkt był delikatny i aromatyczny.

Butelkowanie oraz testowanie jakości odbywa się już jednak metodami nowoczesnymi, co pozwala zakładowi produkować wystarczającą ilość ouzo do konsumpcji w Grecji oraz na eksport do 40 krajów (eksport sięga aż 60% produkcji).

Foto: Ouzo Plomari.

Po zakończeniu zwiedzaniu odbywa się najciekawsza część wycieczki, czyli degustacja oraz krótki kurs – jak właściwie pije się ouzo. Otrzymacie instrukcje jak poprawnie nalać ouzo, jak go kosztować i jak wyczuć główne jego składniki. Oprócz anyżu oczywiście, który jest smakiem dominującym.

Foto: Ouzo Plomari

Godziny otwarcia muzeum Ouzo Plomari:

• Od lipca do października od 10:00 do 15:00, zwiedzanie co godzinę
• Nieczynne: niedziele, poniedziałki, 15 sierpnia, 28 października

Wstęp jest bezpłatny.

Na terenie destylarni znajduje się sklepik z bogatym asortymentem Ouzo Plomari. Oprócz różnych rodzajów destylatu, znajdziecie tam także np. szklanki i koszulki w bardzo dobrych cenach.

Po wyjściu z muzeum skierujcie się do miasta Plomari (oddalonego o 4 kilometry) spokojną drogą z góry. Po drodze warto zatrzymać się na plaży Agios Isidoros, plasującą się na siódmym miejscu na liście najczystszych plaż Grecji. Nieopodal znajduje się kolejna destylarnia ouzo, Barbayanni (Βαρβαγιαννης) która także oferuje wycieczki po destylarni.

Godziny otwarcia destylarni Barbayanni:

• Od 1 kwietnia do 15 października: poniedziałek – piątek 09:00-16:00
• Od 16 października do 31 marca: poniedziałek – piątek 10:00-14:00
• Soboty, niedziele i święta: po wcześniejszym umówieniu przez email/telefon

Zwiedzanie jest bezpłatne.

Kierujcie się dalej wzdłuż wybrzeża aż do miasta Plomari, cały czas oglądając piękne plaże.

Plomari, oprócz bycia stolicą ouzo w Grecji, jest także słynne ze swojej architektury i układu ulic. Znajdziecie tam wiele starych budynków przemysłowych (olejarnie, mydlarnie, małe destylarnie ouzo) z XIX. wieku, z których większość działa aż do dziś, a ich wyroby są ważnym produktem eksportowym wyspy.

Warto spędzić trochę czasu spacerując bez konkretnego celu po wąskich ulicach miasta. Domy mieszkalne przeplatają się z małymi kawiarniami oraz sklepikami z lokalnymi produktami, prosto od rolników. Znakiem rozpoznawczym Plomari jest znajdujący się na centralnym placu ogromnym platan, który podobno został posadzony w 1813. roku. Nieopodal znajduje się kawiarnia, w której możecie odpocząć przy greckiej kawie i ciasteczku.

Jeśli nie macie ochoty na przerwę przy kawie, polecamy pospacerować po molo z widokiem na Plomari.

Na obiad polecamy Wam nadmorską tawernę Axivada tavern, gdzie znajdziecie lokalne i świeże produkty. Polecamy spróbować ośmiornicę w sosie winnym oraz pieczone bakłażany z lokalnymi serami. Oczywiście w akompaniamencie małej karafki lokalnego ouzo.